BİSİKLETLERDE FREN TİPLERİ NELERDİR?

BİSİKLETLERDE FREN TİPLERİ NELERDİR?

Hiç şüphesizki bisikletimizin donanımları arasında en önemli kısımlardan bir tanesi; frenler. Bisikletlerde fren tipleri; pabuç fren olarak adlandırdı

BİSİKLETLERDE FREN TİPLERİ NELERDİR?

V-Fren (Pabuç Fren)

Bisikletlerde fren tipleri arasında en eski ve sade fren tipi v-brake olarakta anılan pabuç frenlerdir. Oldukça sade ve kolay bir mekanizması olan pabuç frenlerde frenleme, pabuçların jantı paralel bir şekilde sıkıştırması ile gerçekleşir. Montajı, bakımı, ayarlaması oldukça kolaydır ve sağlıklı fren ayarı için ihtiyacınız olan sadece yıldız tornavida ve 5 numaralı alyandır.

Pabuç fren sisteminin doğru bir şekilde çalışması için üç temel prensip vardır.

- Tel gerginliği
- Pabuçların paralel hareket etmesi
- Fren bacaklarının eşit şekilde hareket etmesi

Bu fren sisteminde pabuçların ömrünü kullanım sıklığı ve frenleme şekli gibi kıstaslar belirlemektedir. Uzun kullanımlar sonucu pabuçların erimesi ve olması gerektiği kadar janta yapışamaması gibi nedenlerle frenleme kalitesi düşer. Bu durumlarda yapılması gereken tek şey; pabuçların değişmesidir. Piyasada farklı markalarda pabuçlar bulabileceğiniz gibi, mtb (dağ bisikleti), yol gibi kategorileri vardır. Çok ucuz olan pabuçlardan mümkün mertebe uzak durun çünkü kısa sürede esneme oranları çok yüksektir ve frenleme kalitenizi ciddi manada düşürür.

BİSİKLETLERDE FREN TİPLERİ NELERDİR?

Disk Fren

Mekanik disk fren telle çekim ile frenleme sağlarken, hidrolik disk frende frenleme yağ pompalama ile gerçekleşir. Disk frenler frenleme kalitesi açısından v-frenlerden çok daha iyidir. Bilhassa yağışlı havalarda ve kumlu, topraklı zeminlerde disk frenin frenleme kalitesi çok daha iyi hissedilir. Çünkü v-frende pabuçlar ile jant arasına toprak, kum vb cisim kaçması ya da yağışlı havalarda pabuçların/jantın nemlenmesi frenleme kalitesini oldukça düşürür ve durma mesafesini arttırır. Disk fren sistemlerinde ise böyle bir handikap söz konusu değildir. Kaliper içerisindeki balatalar ile diskin arasına bir cisim kaçması ya da hava şartlarına bağlı olarak frenleme kalitesinin düşmesi mevzu bahis olmaz. O yüzden bilhassa profesyonellerin fren tercihi her zaman disk frendir. Son yıllarda Tour De France gibi büyük yol bisikleti yarışlarında disk frenin hem ağırlık hem de olası bir kaza sonucu bisikletçi için tehlike oluşturabilmesi düşüncesiyle bir çok kez tartışma konusu olduğunu duyduk ama artık Uluslararası Bisiklet Federasyonu’nun (UCI) yarışlarda disk frene izin vermesiyle birçok pro takım bisikletlerinde disk fren sistemine geçti.
Disk fren sisteminin eksilerine geçersek –ki bence “eksi” olarak değerlendirilmesi çok doğru değil- v-frene göre daha ağır olmaları, bakım ve montajının usta eller istemesi ve maliyeti. Frenleme kalitesi ve güvenliğinizi düşünürsek yukarıda “eksi” olarak üzerinde durulan konuların çokta önemli olmadığı kanısına varabiliriz.

Disk frenlerde prensip; kaliper içerisindeki balataların rotoru paralel bir şekilde sıkıştırmasıyla frenleme sağlanır. Aynı v-fren’de olduğu gibi disk frenlerde de balatalar paralel hareket etmeli ve rotor balataların tam ortasında durmalıdır. Sağdaki ya da soldaki balataya yakın olması, sürtmesi hem akışkanlığınızı ciddi ölçüde olumsuz etkiler hem de frenleme kalitenizi düşürür. Ek olarak; kulağınıza gelecek sürtünme sesi konsantrasyonunuzu bozacaktır.

Disk frenler, v-frenlere göre daha komplike sistemlere sahip olduğu için dikkat etmeniz gereken daha fazla nokta vardır.

- Rotor ve balatalara hiçbir şekilde yağ bulaşmamalı. Balatalara yağ bulaşmışsa mutlaka değiştirilmeli, rotora bulaştıysa mutlaka yıkanmalıdır.
- Herhangi bir nedenle ön veya arka tekeri çıkardıysanız kesinlikle çıkardığınız tarafın frenini sıkmamalasınız.
- Kullanılması gereken balatalarda kullanıcını seviyesine göre değişebilir. Genellikle organik balatalar kullanılırken, bilhassa profesyonel mtb’ciler yarışlarda daha keskin frenleme için metal balata kullanırlar. Fakat daha sert ve yoğun kullanımdan ötürü metal balataların ömrü organik balatalara göre çok daha kısadır. Hatta çoğu profesyonel metal balataları tek yarışlık kullanır. Metal balataların zaman zaman rotorlarda da çiziklere neden olduğunu belirtmekte fayda var.

Elbette hangi fren tipini kullanacağınıza siz karar vereceksiniz. Doğru kararı vermek için, nasıl bir kullanıcı olduğunuzu, bisikletinizi nerede, nasıl ve hangi amaçla kullandığınızı değerlendirmeniz lazım.

Bisiklet dünyasına yeni giren pedalşörler için ufak bir kamu spotu yaparak yazımızı sonlandırabiliriz. Unutmayın ki; sizi durduran ön frendir. Arka fren, frenlemenizi destekler. O yüzden her iki frene de eşit oranda basmanız önemli olmakla beraber, yolun durumuna, eğer iniş yapıyorsanız eğime göre ön-arka frenleme dağılımına siz karar vereceksiniz.

Sağlıkla ve sporla kalın!

BİSİKLETLERDE FREN TİPLERİ NELERDİR?

Efe Subaşı

Decathlon Türkiye Atölye Lideri