YELKENCİ TERİMLERİ FORA!
Bir tekne gezisi yapacaksan denizcilik terimlerini doğru kullanman, tekne yelken açarken mürettebat ile sağlıklı bir iletişim kurabilmen bakımından oldukça önemlidir. Denizcilik terimlerinin önemli bir özelliği yüzyıllardan bu yana halen aynı terimlerin kullanılıyor olmasıdır. Bu yazımızda konumuz yelkenci terimleri! Haydi sözü daha fazla uzatmadan yelken dünyasına giriş yapalım!
Port: Teknenin sol tarafı anlamına gelen port, teknede bulunduğun sırada sol tarafı kast ettiğinde kullanabileceğin bir terimdir.
Sancak: Sancak portun aksi istikameti, yani teknenin sağ tarafı anlamına gelir.
Pruva/ Kıç: Teknenin ön kısmı hakkında konuşulduğunda bu bölgeyi tanımlamak için pruva terimi kullanılır. Teknenin arka bölümü ise kıç terimi ile tanımlanır.
Yelken Noktası: Teknenin esen rüzgara göre yönünün belirlenmesi için yelken noktası deyimi kullanılır. Doğrudan rüzgar tarafına yelken açılamayacağı için yelken noktası deyimi ile yelken açılacak yön tanımlanır.
Dümen: Teknenin idare edildiği yani yönlendirildiği kısım, bir bakıma teknenin direksiyonu denilebilir. Genellikle yuvarlak, büyük bir tekerlek şeklindedir.
Dümenci: Teknede dümeni kullanarak yelkenliyi yöneten kadın veya erkeği tanımlamak için kullanılan terimdir.
Omurga: Omurga teknenin alt kısmında suyla temas eden ağır kısma verilen isimdir. Omurganın görevi teknenin dengesini korumaktır. Son dönemlerde imal edilen modern teknelerin zor alabora olmasının nedeni ağır omurgalarıdır.
Kavança: Kavança, rüzgarla teknenin kıç tarafının getirildiği yön değiştirmeyi tanımlayan denizcilik terimidir.
Yan Yatmak: Yelkenli teknenin rüzgarın itmesi ile suya doğru eğilip alçalması durumuna yan yatma denir.
Rüzgar Tarafı/ Rüzgarüstü: Teknenin rüzgara yakın kısmını tanımlamak için kullanılır. Rüzgar yönü her zaman teknenin yüksekte kalan tarafıdır.
Rüzgaraltı: Teknenin rüzgara en uzak olan kısmını tanımlamak için rüzgaraltı deyimi kullanılır. Rüzgarüstünün tersine teknenin en alçak kısmını işaret eder.
Ana Yelken: Teknede en büyük, en önemli yelken ana yelken olarak adlandırılır. Büyük üçgen şeklindedir. Teknenin alt kenarı hizasında uzanan ana yelken, bumba olarak adlandırılan kalın bir direğe sahiptir.
Jib: Ana yelkenden bir sonraki yelkeni tanımlayan bir terimdir. Jib her zaman direğin önünde bulunur. Ana yelkende olduğu gibi bumbaya sahip değildir.
Arma: Arma, yelkenleri desteklemeye ve kontrol etmeye yarayan sistemin adıdır. Arma, tel ve halat sistemi olarak da tanımlanabilir.
Konaklama Merdiveni: Geminin bordasından aşağı doğru inen portatif basamaklara konaklama merdiveni denir.
Çapa: Tekneye halat ya da zincirle bağlı bulunan ve teknenin denizde sürüklenerek gitmesini önleyen ya da hızını yavaşlatmak için kullanılan metal cisim, denizin altında bulunan katı deniz yatağını tutmak amacıyla düzenlenmiştir. Kıyıya demir atmak deyimi denize çapayı indirmek anlamında kullanılır.
Rulman: İki nesne arasındaki görüş hattının yatay yönüdür.
Trim: Yelkenlinin rüzgara karşı çok küçük açılarla yön değiştirmesine trim denir. Trim yapılmasında amaç, yelkenden en fazla şekilde faydalanabilmektir.
Katamaran: İki gövdeli gemileri tanımlamak için kullanılan bir denizcilik terimidir.
Reşo: Sürekli sürtünme sonucunda halat veya yelkenin aşınmasını tarif etmek için kullanılan denizcilik terimidir.
Yapraklama/ Pırpırlama: Tekne yelkenlerinin rüzgarın itici gücünden yararlanamadığı hallerde, yelkenlerde beşik gibi sağa sola yatay sallanma hareketi gerçekleşir. Bu oluşum yapraklama/pırpırlama olarak adlandırılır. Böyle bir durumda yelkenlerde itici güç olmadığından tekne ileri doğru hareket edemez.
Orsa Seyri: Rüzgar gücünden yararlanarak ilerleyen yelkenli teknelerinin rüzgara karşı istikamette ilerlemesi fizik kurallarına göre mümkün değildir. Bu nedenle teknenin rahat ilerleyebilmesi için teknenin omurgası ve rüzgar arasında yaklaşık 45 derecelik bir açı meydana getirilir. Teknenin bu konumda seyretmesi orsa seyri olarak adlandırılır.
Yelkenci terimleri başlığımızı şimdilik burada sonlandırabiliriz. Artık jargona çok daha hakimsin ve bizce yola hazırsın!
Yelken sporu ihtiyaçların için mağazalarımıza gelebilie ya da decathlon.com.tr‘yi ziyaret edebilirsin!
Sağlıkla ve sporla kal!