LAKTİK ASİT NEDİR? NASIL OLUŞUR? BİZİ NEDEN YORAR?

Uzun süre ağır bir antrenman yaptığınızda, kendinizi biraz zorladığınızda kaslarınızdan başlayıp tüm vücudunuzu saran yanma hissini anımsayın… Bu gibi durumlarda vücudunuzu sporun vermiş olduğu mutluluk ve zindeliğin yanı sıra kas ağrıları, kramplar, bulantılar sarabilir. Birdenbire bastıran bu belirtiler, vücudunuzda laktik asit biriktiğinin bir göstergesidir. İşte “laktik asit nedir, nasıl ve neden oluşur, oluşmaması için neler yapılabilir?” sorularının cevapları…

Laktik Asit Nedir?
Nasıl Oluşur?
Belirtileri Nelerdir?
Oluşumunu Engellemek İçin Neler Yapılabilir?

Laktik Asit Nedir?

1780 yılında Carl Wilhelm Scheele isimli bir eczası tarafından keşfedilen laktik asit, keşfedildiğinde yalnızca ekşimiş sütten elde ediliyordur. Ancak daha sonra 1808 yılında kimyager Jöns Jacob Berzelius, laktit asidin egzersiz esnasında kaslarda üretildiğini fark eder. “Süt asidi” olarak da anılır ve bir organik hidroksi asittir. Kimya biliminde “alfa hidroksipropanoyik asit” terimiyle anılır. Yoğun ve ağır egzersizler sonucunda kaslarda oksijenin azalması sonucunda oluşur ve vücutta ağrı, kramp, yorgunluk gibi belirtilerle açığa çıkar. Ekşi sütten elde edilerek ticari olarak da kullanılan asit, hareket esnasında glikojen enerjiye dönüşürken ortaya çıkar. Ayrıca; ayran, yoğurt, kefir gibi birçok süt ürünü içeriğinde de kullanılır.

Nasıl Oluşur?

Oluşumu, kasların alışık olmadığı şekilde çalıştırılmasıyla başlar. Spor esnasında karbonhidrat gurubunda bulunan organik bir bileşen olan glikojen, enerjiye çevrilerek vücuda güç verir. Glikojen, kana en hızlı kavuşma gücüne sahip bir maddedir. Bu çevirme esnasında glikojen parçalanırken oksijene ihtiyaç duyulur ve zamanla oksijen miktarında azalma görülebilir. Oksijensiz bir ortamda üretilen enerji, vücudun laktik asit üretmesine sebebiyet verir. Laktit asit, kaslarda birikme yaptıktan sonra karaciğer organına yerleşir ve bir süre sonra yeniden enerji olarak kullanılmak üzere parçalanır. Ancak bu karaciğere taşınma durumu, sporcunun bünyesiyle ilgilidir. Karaciğere taşınamayarak kaslarda birikmeye devam eden laktik asit, beyin ve sinir sisteminde yer edinerek yorgunluğa, halsizliğe sebebiyet verebilir.

Belirtileri Nelerdir?

Vücudunuzda laktik asit biriktiğine dair ilk belirti; halsizlik, yorgunluk, kaslarınızda yanma ve ağrıdır. Ancak zaman zaman bu belirtiler haricinde de belirtiler gösterebilir. Uyuşma, baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, düzensiz soluma, karıncalanma gibi belirtiler bunun birkaç örneğidir. Unutmayın ki her vücut farklıdır ve belirtileri de her vücutta farklı şekilde meydana çıkabilir. Bu belirtiler şiddetli ve kalıcı olduğunda birikimin arttığına dair bir işarettir ve gerekli önlemler alınmalıdır. Birdenbire uykunuzun gelmesi, üzerinizden kalkmayan halsizlik de bu durumun habercisidir. Kefir, ayran, yoğurt gibi gıdalar da içeriklerinde laktik asit bulundurduklarından uyku getirme özellikleriyle bilinirler. Ayrıca B vitamini eksikliği, kanser, karaciğer yetmezliği gibi hastalıklar da laktik asidin üretilmesine neden olabilir.

Oluşumunu Engellemek İçin Neler Yapılabilir?

Başlamakta olduğunuz egzersizde ne kadar iyi olursanız olun, yavaş ve kendinizden emin adımlarla ilerleyin. Özellikle spora yeni başlıyorsanız ya da ara verdiyseniz daha dikkatli olun. Birdenbire ağır sporlara yönelmek vücudunuzun laktik asit oluşturmasına sebebiyet verebilir. Egzersizlerinizi yavaş yavaş başlatıp sırayla hızlandırmak en doğrusudur. Beslenme düzeninize özen gösterin. Öğün atlamayın ve bol bol su içmeyi ihmal etmeyin. Bunun yanı sıra uyku düzeniniz de laktik asidi etkileyebilecek önemli konular arasında. Uykunuzu tam anlamıyla aldığınızdan emin olun. Zaman zaman kullanılan bazı ilaçların yan etkileri de laktik asit oluşumuna sebebiyet verebilir. Eğer şüphelendiğiniz bir ilaç varsa doktorunuza mutlaka danışın. Herhangi bir hastalığınız bulunuyorsa bunu da mutlaka doktorunuzla konuşun ve rotasını değiştireceğiniz her egzersizde doktorunuzdan onay almayı ihmal etmeyin.

Sağlıkla ve sporla kalın!